Selecties

Ademhalingsstelsel:

• Ernstige acute COPD-exacerbatie; of bij een acute COPD aanval (kortwerkend β2-mimeticum of kortwerkend anticholinergicum alleen en in associatie ontoereikend).
• Ernstige acute astma-aanval.

• Acute jichtaanval,: keuze tussen colchicine, ibuprofen en methylprednisolon, afhankelijk van de patiëntkarakteristieken.

Motivatie

MOTIVATIE VOOR DE SELECTIE

• Acute astma-aanval en acute COPD-exacerbatie :
  • Er bestaat weinig controverse over de positieve effect van het gebruik van systemische corticosteroïden bij de behandeling van ernstige acute astma-aanval. ​
    
  • Bij een ernstige acute COPD-exacerbatie of bij een acute COPD aanval en onvoldoende effect van het starten of verhogen van de dosis van kortwerkende bronchodilatoren is het aangeraden systemische corticosteroïden te starten. Dit is gebaseerd op volgende gegevens: gunstig effect op spirometrisch en klinisch niveau, voordeel zelfs over een korte periode (5 dagen tegenover 10 tot 14 dagen), in de aanbevelingen voorgesteld als korte behandeling.
  • Beide indicaties kortdurige behandelingen (5dagen), waardoor risico op bijwerkingen relatief beperkt
• Acute jichtaanval :
  • Een literatuuroverzicht gepubliceerd in 2017​​ benadrukt dat er zeer weinig studies versus placebo zijn en besluit dat colchicine, NSAIDs en corticosteroïden een vergelijkbare werkzaamheid hebben bij de behandeling van een jichtaanval.
  • De keuze voor één van de medicamenteuze behandelingen zal individueel bepaald worden, rekening houdend met de mogelijke ongewenste effecten en de winst van vroegere behandelingen van een jichtaanval.
  • Voorzichtigheid is geboden met methylprednisolone o.a. bij diabetes, hypertensie, hartfalen of ulcus pepticum.

Dosering

Astma en COPD:

• 30 mg à 40 mg per dag ('s morgens) gedurende 5 dagen.

Acute jichtaanval:

• 32 mg per dag (’s morgens) gedurende 5 dagen.

Gezien de korte duur van de behandeling: geen afbouw nodig.

In geval van nierfalen

• Geen dosisaanpassing nodig.

Delen en pletten

• Delen: zie de farmaceutische vormen vermeld in het GGR naast de specialiteit (methyprednisolon). Zie ook Intro 2.11.7 De toedieningswegen en farmaceutische vormen voor meer informatie over de gebruikte termen.
• Pletten: zie Intro 2.11.12. Pletten van een geneesmiddel. Zie ook Pletfiches (voer de naam van de molecule in de zoekbalk in).

Voorzorgsmaatregelen voor gebruik

BIJZONDERE VOORZORGEN VOOR OUDEREN

• Innemen tijdens de maaltijd.
• Gezien de vele mogelijke ongewenste effecten van corticosteroïden gebruikt men, indien mogelijk, lage doses gedurende een korte periode.
• Meestal is afbouwen niet nodig na een behandeling van minder dan 3 weken met doses < 40 mg prednisolon of equivalent (32mg methylprednisolone).
• Voorzichtigheid is geboden bij patiënten met arteriële hypertensie, hartfalen, moeilijk behandelbare epilepsie, sommige psychosen, ulcus pepticum.
• Voorzichtigheid geboden bij diabetici: verhoogde behoefte aan insuline of andere hypoglykemiërende geneesmiddelel.
• Bij het gebruikers van een vitamine K-antagonist moet de INR-controle vaker worden gecontroleerd omdat methylprednisolon het anticoagulerend effect kan versterken of verminderen.
• Bij langdurig gebruik (doses van > 6 mg/dag gedurende meer dan 3 maanden): associëren van calcium en vitamine D.
• Wegens het verhoogde risico van infecties is vaccineren van risicopatiënten onder corticosteroïdbehandeling aangewezen, bv. tegen influenza. Levende vaccins zijn evenwel gecontra-indiceerd bij patiënten behandeld met corticosteroïden (zie 5.4 Corticosteroïden en 12.1 Vaccins rubrieken "Bijzondere voorzorgen" ; zie ook Folia februari 2024).

Ongewenste effecten

• De ongewenste effecten zijn bij systemische toediening frequent en soms ernstig, vooral wanneer de fysiologische dagdoses (20 à 30 mg hydrocortison of equivalent) langdurig overschreden worden.
• Zout- en waterretentie, soms met oedeem, hypertensie en congestief hartfalen; de ernst ervan hangt af van het mineralocorticoïde effect van de gebruikte substantie (zie rubriek "Plaatsbepaling”), kaliumverlies met spierzwakte en hartaritmieën als gevolg.
• Syndroom van Cushing met gewichtstoename, moon face, acne, huidatrofie en huidbroosheid, striemen, spieratrofie.
• Euforie, agitatie, slapeloosheid, psychotische reacties, depressie.
• Myopathieën, vooral bij kinderen en ouderen, en bij hoge doses.
• Hyperglykemie, met soms uitlokken van diabetes of verhoogde insulinebehoefte.
• Verminderde weerstand tegen infecties, in het bijzonder deze door Mycobacterium tuberculosis, Candida albicans en virussen; daarenboven kunnen de klinische symptomen van de infectie worden gemaskeerd.
• Osteoporose met eventueel fracturen, vooral bij langdurige behandeling met dagdoses overeenkomend met minstens 7,5 mg prednisolon; het botverlies is meest uitgesproken tijdens de eerste 6 maanden van de behandeling [zie Transparantiefiche "Geneesmiddelen bij osteoporose"].
• Cataract, open-hoekglaucoom.
• Secundaire bijnierschorsinsufficiëntie (zie de rubriek "Bijzondere voorzorgen").
• Groeistilstand bij langdurig gebruik bij het kind.
• Zelden: aseptische botnecrose, vooral ter hoogte van de femurkop, peesrupturen.
• Intra-articulaire injectie: bacteriële besmetting; er bestaan controversiële gegevens over het mogelijk induceren van kraakbeenletsels (risico in geval van frequente injecties).
• Epidurale injectie: visusstoornissen, verlamming en CVA (zeldzaam).

Interacties

• Verhoogd risico van peesruptuur door chinolonen.
• Verhoogd risico van gastro-intestinale ulceratie door NSAID’s.
• Verhoogd effect van vitamine K-antagonisten bij associëren met hooggedoseerde corticosteroïden.
• Verhoogd risico van bloeding bij associëren met heparines met laag moleculair gewicht.
• Orale corticosteroïden: verhoogd risico van gastro-intestinale bloedingen bij associëren met directe orale anticoagulantia.
• Verslechtering van de glykemieregeling bekomen met de antidiabetica.
• Verhoogd risico van hypokaliëmie bij associëren met andere geneesmiddelen die hypokaliëmie veroorzaken (bv. kaliumverliezende diuretica).
• De corticosteroïden (behalve beclometason) zijn substraten van CYP3A4 (zie Tabel Ic. in Inl.6.3.), met bijvoorbeeld verhoogd risico van systemische effecten bij associëren met sterke CYP3A4-inhibitoren [zie Folia december 2013]. Dexamethason, methylprednisolon en prednison zijn ook substraten van P-gp [zie Tabel Id. in Inl.6.3.].

Contra-indicaties

• Niet gebruiken bij onbehandelde systemische infecties (tuberculose en andere bacteriële infecties; virale (bv. herpes), parasitaire of mycotische infecties), tenzij adjuverend bij levensbedreigende infecties en bij patiënten met bijnierschorsinsufficiëntie.

Prijstabel